Objective: People who have higher social health can more successfully deal with the challenges and ups and downs of playing key social roles and participate more in collective activities and prevent social deviations and anomalies. In this regard, foresight and the development of a forward-looking strategy model by the MEDIA can play an important role in promoting the social health of their audience (individuals).Method: This research has been done qualitatively and quantitatively. In the qualitative phase, content analysis and Q methods were used, and in the quantitative phase, factor analysis was used to analyze the Q method data.Results: The content analysis of the MEDIA in this study showed that the most MEDIA production in the field of social deviations with 576 cases and the lowest MEDIA production in the field of violence with 237 cases. The field of social quality with 485 and the field of social issues with 312 cases are in the second and third ranks. A small questionnaire was made and based on it, the desired model was designed using PLS software. Conclusion: This model showed that the function of MEDIA is effective in promoting social health of society and can have the greatest impact on improving quality of life, reducing violence, reducing social deviations and social issues.

1مناظره های انتخاباتی از سال 1388 تاکنون طی 5 انتخابات ریاست جمهوری برگزار شده و نامزدها با توسل به این ابزار مهم تبلیغات انتخاباتی توانستند نمای اجمالی از شخصیت خود، پیشنهادها، طرح ها و انتقاد آنها نسبت به نظرات مطرح شده ی سایر نامزدها در بستر فراهم شده ی سازمان صداوسیما را به نمایش گذارند. با توجه به موضوع مقاله، سؤال مبتنی بر این است که «حقوق رسانه ای حاکم بر مناظره های انتخاباتی در رسانه ی ملی چیست؟» در اینجا سعی شده است با روش توصیفی- تحلیلی، به تحلیل گزاره های موجود، پرداخته شود. هدف از طرح این مسئله، این است که موارد اساسی جهت کیفیتِ شایسته و مطلوبِ مناظره ی انتخاباتی از دیدگاه حقوق رسانه، مدّ نظر قرار بگیرد. بر اساس نتایج حاصل از تحقیقات، سه حیطه ی نامزدها، رأی دهندگان و سازمان مجری (صداوسیما) از ارکان مهم، اثرگذار و فعالِ انتخابات ریاست جمهوری تلقی می گردند که ضمن برشمردن و احصای حقوق آنها، ازجمله آزادی بیان، ارائه ی اسناد واقعی به ملت از سوی نامزدها و نیز حقّ دسترسی آسان به اطلاعات مفیدِ مناظرات نسبت به رأی دهندگان، تکالیفی مانند عدم حذف و یا تقطیع صوت و تصویر در حین پخش مستقیمِ مناظره ها، برعهده ی سازمان مجری است که در این مقاله بدان اشاره می شود.

هدف این مقاله، تبیین نقش نظارتی رسانه ها و به طور خاص، نقش نظارتی رسانه ملی بر حاکمیت، و بیان موانع عدم تحقق این کارکرد رسانه ملی است. مقاله طی دو بخش به این موضوع پرداخته است. در بخش نخست، با روش اسنادی و بخش دوم با روش کیفی مصاحبه عمیق، از طریق مصاحبه با 17 نفر از کارشناسان و صاحب نظران حوزه های «ارتباطات» و «مدیریت رسانه»، به نقش نظارتی رسانه ملی اشاره شده است.نتایج به دست آمده از این پژوهش، حاکی از آن است که رسانه ملی باید نقش نظارتی داشته باشد؛ که در این خصوص، اکثر کارشناسان معتقد بودند، رسانه در حوزه هایی همانند ورزش، که حساسیت کمتری وجود دارد، توانسته به خوبی عمل نماید؛ اما در حوزه های اصلی، همچون حوزه های سیاسی، فرهنگی و اجتماعی با توجه به ظرفیت های خود، به نحو بهتری می تواند عمل نماید. از نظر آن ها، موانع فعالیت رسانه در ایفای نقش نظارتی اش در دو بخش عمده مورد توجه و تحلیل قرار گرفته است. مواردی همچون نیروی انسانی، عدم خودباوری رسانه از جایگاه ویژه خود، فرهنگ سازمانی و... که خود رسانه در آن نقش دارد جزء عوامل درون رسانه ای و شرایط محیطی، خطوط قرمز، نحوه ارتباط رسانه ملی با نهادهای حاکمیت، ساختار رسانه ملی، منابع مالی و... که تا حدود بسیاری در اختیار رسانه نبوده، اما رسانه را در انجام وظیفه نظارتی خود تحت الشعاع قرار داده، به عنوان موانع برون رسانه ای در ایفای نقش نظارتی رسانه ذکر شده است.

بر اساس نظام حقوقی در جمهوری اسلامی ایران، از سازمان صداوسیما به عنوان رسانه ملی یاد می شود و از این حیث، صداوسیما از جایگاه ویژه ای برخوردار است و سازوکارهایی برای نظارت بر فعالیت های آن پیش بینی شده است. در پژوهش حاضر سعی شده است با استفاده از منابع کتابخانه ای و در پرتوی نگرشی به رویه عملی مجلس شورای اسلامی، به تشریح ابعاد ابزارهای نظارتی مجلس بر صداوسیما پرداخته شود. باوجود ابزارهای متعدد نظارت مجلس از جمله کمیسیون اصل نود قانون اساسی، تحقیق و تفحص، نظارت حقوقی از طریق قانونگذاری، نظارت مالی دیوان محاسبات، نطق و … به نظر می رسد که با توجه به ماهیت سازوکارهای یاد شده و نیز جایگاه ویژه رسانه ملی مطابق نظریه تفسیری اصل یکصد و هفتاد و پنجم قانون اساسی، مؤثرترین سازوکار نظارتی مجلس شورای اسلامی بر رسانه ملی، حضور دو تن از نمایندگان در شورای نظارت بر سازمان صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران است که در این خصوص نیز نتیجه نظارت این شورا بر صداوسیما، چیزی جز اعلام موارد کشف شده به مقام معظم رهبری نخواهد بود. از این رو، پیشنهادهایی مبنی بر اصلاح ترکیب شورای نظارت، بهبود تارنمای شورای نظارت با هدف پیش بینی امکان طرح شکایت در آن، تقویت شورای نظارت از طریق اصلاح قانون اساسنامه سازمان صداوسیما و ایجاد سازوکار ارجاع تخلفات به قوه قضائیه به همراه تشدید مجازات های مربوط به بی انضباطی مالی ارائه شده است.

سیاست های ارتباطی، مجموعه ای از اصول و هنجارهایی هستند که به منظور راهنمایی عملکرد نظام های اطلاعاتی و ارتباطی مورد نظر قرار می گیرند. امروزه، هرگونه سیاست گذاری در سازمان های رسانه ای مستلزم لحاظ کردن دیگر زمینه های ارتباطی است. موضوع این مقاله، راهبردهای رسانه ی ملی در سیاست گذاری رسانه های نوین ارتباطی و هدف آن شناسایی مهم ترین نقاط قوت، ضعف، فرصت ها و تهدیدهای رسانه ی ملی درعرصه سیاست گذاری رسانه های نوین و تدوین راهبردهای عملیاتی است. در این پژوهش، سیاست های رسانه ی ملی با استفاده از روش کمی-کیفی ماتریس تحلیلی (SWOT)، از طریق مصاحبه ی هدفمند با 12 نفر از خبرگان حوزه ی رسانه و سیاست گذاری آن بررسی شده است. در مجموع 12 نقطه ی قوت و فرصت به عنوان مزیت و تعداد 11 ضعف و تهدید به عنوان محدودیت شناسایی شده است. نمره ی 43/2 ماتریس ارزیابی عوامل داخلی و نمره ی 49/2 ماتریس ارزیابی عوامل خارجی نشان می دهد که نقاط ضعف رسانه ی ملی در سیاست گذاری رسانه های نوین، بیشتر از نقاط قوت آن و تهدید های پیش رو نیز بر فرصت های آن غلبه دارد که متناسب با آن، راهبرد های تدافعی ارائه شده است.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

هویت ملی احساس تعلق و تعهد به جامعه ملی است که با آگاهی داشتن از ابعاد مختلف آن، بر حس وفاداری به اجزاء آن و بر وحدت و همبستگی میان اعضای جامعه می افزاید. هدف از این تحقیق بررسی تاثیر مصرف علمی - فرهنگی رسانه ای بر هویت یابی ملی نوجوانان است که با روش پیمایشی و با استفاده از پرسشنامه و مصاحبه و نمونه گیری خوشه ای و تصادفی ساده در بین 348 نفر از دانش آموزان سال چهارم دبیرستان های مناطق سه، پنج، هشت و شانزده شهر تهران صورت گرفته است.متغیرهای تحقیق علاوه بر هویت یابی ملی و مصرف علمی - فرهنگی رسانه ای بر اساس مدل استخراجی از آرای گیدنز، متشکل از روابط انسانی، اعتماد بنیادین، توانایی عقلانی و روابط دموکراتیک می باشد.تحلیل اطلاعات به روش های آماری توصیفی و استنباطی بود و پس از پردازش اطلاعات، نتایج بدست آمده حاکی است که، میانگین هویت یابی ملی دانش آموزان 84.23 می باشد. هویت یابی ملی در دو گروه دختر و پسر و در رشته ها و مناطق مختلف آموزش و پرورش تفاوت معناداری ندارد. متغیرهای مصرف علمی - فرهنگی رسانه ای با ضریب 0.23، اعتماد بنیادین با ضریب 0.065 و توانایی عقلانی با ضریب 0.18 به طور مستقیم و غیرمستقیم و ارتباط انسانی با ضریب 0.19 به طور مستقیم و روابط دموکراتیک به طور غیرمستقیم با ضریب 0.034 بر هویت یابی ملی نوجوانان تاثیر دارند.

در نگاه کلی، سواد رسانه ای ناظر بر توانمندی های لازم جهت بهره برداری از ظرفیت های سودمند رسانه ها و ایجاد امنیت در مقابل پیامدهای ناخواسته ی رسانه هاست، اما در نگاه رو به آینده، سواد رسانه ای از موضوعات راهبردی و سرنوشت ساز حوزه ارتباطات و رسانه خاص تلقی می شود. هدف از پژوهش حاضر، شناسایی مهم ترین راهبردهای نهادینه سازی آینده ی سواد رسانه ای در کشور و ایجاد درکی شفاف فراروی سیاست گذاران حوزه رسانه برای آمادگی پیشدستانه و کمک به اتخاذ عقلانی ترین تصمیمات این حوزه است. روش پژوهش، برنامه ریزی سناریویی و چارچوب نظری، نظریه ی جیمز پاتر است. یافته های تحقیق حاکی از برجسته سازی عواملی همچون "پیوست سواد رسانه ای برای قوانین و سیاستها"، "هماهنگ سازی آموزش سواد رسانه ای با نهادهای علمی"، "بهره گیری از کارشناسان سواد رسانه ای در قانون گذاری دولتی"، "رویکرد عمل گرایانه مدیران به سواد رسانه ای به مثابه یکی از مهارت های مهم زندگی"، "اعتباربخشی صدا و سیما به مخاطب" و در نتیجه شناسایی دو عدم قطعیت بحرانیِ "مخاطب محوری" و "نخبه گرایی" و شکل دهنده به منطق سناریوهاست که راهبردهای تحقیق از برهم کنش این دو عامل شکل خواهند گرفت.

وسایل ارتباط جمعی ملی و یا فرا ملی می توانند با برنامه ها و پیام های خود همبستگی و یا گسستگی تازه ای را برای مخاطبان خویش بوجود آورند که می تواند زمینه ساز بحران های اخلاقی، هویتی، فرهنگی و اجتماعی باشد. وسایل ارتباط جمعی در حفظ و تحکیم وفاق ملی چه به لحاظ سخت افزاری و چه به لحاظ نرم افزاری، بالا بردن توان انتخاب جامعه، افزایش مشارکت، رقابت و پویایی شهروندان، درونی و نهادی کردن نظام ارزشی و باورهای اعتقادی و معرفی ساز و کارهای حل و فصل تعارض ها و چندگانگی های فرهنگی و اجتماعی است. این مقاله سعی دارد نقش وسایل ارتباط جمعی را در وفاق ملی و همبستگی که از جمله عوامل مهم و تاثیر گذار بر امنیت ملی می باشد را مورد کنکاش و بررسی قرار دهد.

رسانه ی رادیو و تلویزیون که تلفیقی از تکنولوژی و فرهنگ است، وقتی در فرآیند تصمیم سازی و سیاستگذاری قرار می گیرد، دچار دوگانگی می شود. جنبه فرهنگی رسانه آکنده از امور مجازی و دلالت های لفظی است و در فرایند سیاستگذاری، تحت تاثیر ساختار های سازمانی قرار می گیرد. در نقطه مقابل، بخش تکنیکال رسانه در عصر انفجار اطلاعات بر فرهنگ سیطره یافته و سیاستگذاری فرهنگی را به سمت ساختار فناورانه متمایل ساخته است. در این شرایط برخی متفکران رسانه درخصوص قربانی شدن هنر در پای فناوری هشدار می دهند و از خدشه دار شدن رابطه انسان با هستی و جهان واقعی در دوره قدرت نمایی رسانه های مجازی ابراز نگرانی می کنند. نوع این تحقیق با عنایت به ماهیت مسئله و ویژگی اهداف و سؤالات آن و لزوم قرار داشتن در چارچوب نظریه پردازی و مدل سازی؛ « توسعه ای-کاربردی » می باشد. برای این تحقیق از روش داده بنیاد با رویکرد تحلیل محتوا برگزیده استفاده شده است. برای جمع آوری داده ها از مصاحبه عمیق و گروه های متمرکز و برای تجزیه و تحلیل داده ها از شیوه کد گذاری که نوعی تحلیل محتوا در روش داده بنیاد محسوب می شود. در این تحقیق برای طراحی مدل سیاستگذاری فرهنگی رسانه مدل از هر دو رویکرد تجویزی و توصیفی استفاده شده است. در نهایت، باتوجه به تحولات مهم تکنولوژیک در رسانه ملی و شناخت ویژگی های محتوا و ساختار از طریق گفتگو با کارشناسان خبره منتخب، مدلی چندوجهی برای سیاستگذاری فرهنگی رسانه ملی طراحی شد که ضمن شناسایی شاخص ها و مولفه های فرهنگ ایرانی – اسلامی، به شرایط نوین رسانه نیز توجه دارد.